“Gizli Bir Hazine” – Karaköy Mono

Boğaziçi Üniversitesi’nde Gizli Bir Hazine: Nadir Eserler Koleksiyonu

Boğaziçi Üniversitesi Aptullah Kuran Kütüphanesi’nin önemli hazinelerinden olan Nadir Eserler Koleksiyonu, 28.783 eserle Robert Kolejin ilk yıllarından bugüne uzanan Boğaziçi tarihini ve İbrahim Müteferrika’dan Tevfik Fikret’e kültür tarihimizin önemli isimlerine ait eserlerin yanı sıra, bağışçılardan gelen değerli eser ve koleksiyonları da içeriyor.

Toplam 28.783 eser barındıran Nadir Eserler Koleksiyonu, 22.420 eserden oluşan Genel Koleksiyon, 860 eserden oluşan Folio Koleksiyonu, 33 eserden oluşan İbrahim Müteferrika Koleksiyonu, 181 bibliyografik kaydı bulunan Yazmalar Koleksiyonu, 138 eser içeren 1700 Yılı Öncesi Basılmış Eserler Koleksiyonu, 374 yıllıktan oluşan Yıllıklar Koleksiyonu, 46 eseri içeren Özel Boy Folio Koleksiyon ve 3128 eserden oluşan Amerikan Tarihi Dökümanları Koleksiyonu olmak üzere 9 alt kategoriye ayrılıyor.

Koleksiyonu oluşturan eserlerin önemli bir bölümü Robert Kolejin ilk yıllarından itibaren toplanmış olan değerli eserlerden meydana geliyor. Ayrıca, Makbule Özbakan, M. Kemal Özergin, Şerif Mardin, Tarık Zafer Tunaya, Perice Celal, Rint Akyüz, Neşet Eren, Nadir Özbek, Rana Eldem, Selçuk Esenbel gibi isimlerden gelen eserler de günümüz nadir eserler koleksiyonunu zenginleştiren önemli bağışlar arasında yer alıyor.

Robert Kolej’den Bugüne “Nadir” Bir Boğaziçi Tarihi

Koleksiyondaki kitaplar arasında Kolej’in kurucusu Cyrus Hamlin, bağışlarıyla Kolej’in kuruluşunu sağlayan ve adını veren Christopher R. Robert, Kolej müdürlerinden George Washburn, Caleb Frank Gates, son müdür John Scott Everton ve ailesine ait exlibrisli eserler koleksiyonun önemli parçaları olarak dikkat çekiyor.

Nadir Eserler Koleksiyonu’nda ayrıca Sabiha Gökçen’in 1995’te imzalamış olduğu ve 1982 basımı bir kitap, 1946 basımı olup Asaf Halet Çelebi’nin Peride Celal’e imzalı hediyesi olan kitap gibi tarihi ve manevi değeri olan eserler de yer alıyor.

İbrahim Müteferrika Koleksiyonu ve Tevfik Fikret

Nadir Eserler’de yer alan dikkate değer koleksiyonlar arasında İbrahim Müteferrika baskısı eserler bulunuyor. Müteferrika Koleksiyonu’nda bazıları birden fazla kopya olmak üzere toplam 33 nüsha arasında. Bizzat Müteferrika tarafından basılmış ilk 17 eserin dördü hariç ve Müteferrika’nın ölümünden sonra yine onun matbaasında basılmış yedi eserden ikisi hariç diğerleri mevcut bulunuyor. İlk basılan eser meşhur Lugât-ı Vankulu, Katip Çelebi’nin Tuhfetü’l-kibâr fî esfari’l-bihâr, Kitâb-ı Cihannümâ ve Takvimü’t Tevârih’i koleksiyonda bulunan eserler arasında yerini alıyor.

Nadir Eserler’in merak uyandıran koleksiyonlarından bir diğeri de Tevfik Fikret’in kütüphanesinden gelen kitaplar. Tevfik Fikret’in ölümünden sonra eşi Nazime Fikret’in Robert Kolej’e bağışladığı bu kitaplar arasında şair Fikret’in Galatasaray Lisesi’nde öğrenci olduğu yıllardan kalan eserler de bulunuyor.

Koleksiyonda yer alan ilginç parçalar arasında III. Selim döneminde saray mimarlığı görevinde bulunan Antoine Ignace Melling’in İstanbul ve çevresini ele alan gravürlerini içeren -1819 baskısı eseri-, Cedid Atlas tercümesi, taşbaskı Urduca bir Kur’an-ı Kerim tercümesi, Karamanlıca olarak bilinen Yunan harfleri ile basılmış Türkçe eserler ve dünyada sayılı nüshalarının olduğu bilinen Kitâbü’l-edvâr, Mir’ât-ı Kâinât gibi nadir yazma nüshalar dikkat çekiyor.

Nadir Eserler Koleksiyonu’ndan öğretim üyeleri ve Boğaziçi Üniversitesi lisansüstü öğrencileri yararlanabiliyor. Lisans öğrencilerinin de bölümlerinden yazılı başvuru alarak koleksiyondan faydalanmaları mümkün. Kütüphane dışına ödünç verilemeyen ve fotokopi çekilemeyen eserler Kataloglama Bölümü’ndeki “Nadir Eser Masası”nda incelenebiliyor ve kurallar dahilinde uygun portatif cihaz ile tarama ya da flaşsız fotoğraf çekimi yapılabiliyor.